Tháng 8/1995, tại Hội nghị Chất lượng Việt Nam lần thứ nhất ở Hà Nội, theo sáng kiến của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình khởi xướng Phong trào Năng suất – Chất lượng trong Thập niên Chất lượng Việt Nam lần thứ nhất (1996 – 2005). Tại hội nghị này, Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) đã thông báo việc thiết lập Giải thưởng Chất lượng Việt Nam – tiền thân của Giải thưởng Chất lượng Quốc gia. Năm 1996, giải thưởng này chính thức được triển khai.

Năm 2009, Giải thưởng Chất lượng Quốc gia được hình thành trên cơ sở hoạt động 13 năm Giải thưởng Chất lượng Việt Nam, kế thừa mô hình và các tiêu chí của Giải thưởng chất lượng của các quốc gia tiên tiến trên thế giới. Giải thưởng do Thủ tướng Chính phủ trao tặng, thuộc hệ thống Giải thưởng Chất l­ượng Quốc tế Châu Á- Thái Bình Dư­ơng;  được trao giải hằng năm; Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng là đơn vị chủ trì tham mưu thực hiện.